فردی وارد یک کافه می‌شود و یک … سفارش می‌دهد. تا چند سال پیش، کامل‌کردن این جمله کار چندان سختی نبود. اما امروز با گستره‌ی جدیدی که از انواع قهوه‌ها معرفی شده و سلیقه‌های گوناگونی را شکل داده، دیگر نمی‌توان انتخاب قطعی افراد را پیش‌بینی کرد. قهوه ترک، فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو، امریکانو، ماکیاتو و… مواردی هستند که تنها بخشی از منوی فعلی کافه‌ها را تشکیل می‌دهند. تازه در شرایطی که بخواهیم منوهای استاندارد را در نظر بگیریم؛ اگر منوهای خلاقانه و ترکیبی امروزی‌تر را هم وارد ماجرا کنیم، دایره‌ی انتخاب یک نوشیدنی ساده از این که هست هم گسترده‌تر می‌شود. در این مطلب شما را با انواع قهوه آشنا می‌کنم و طرز تهیه و تفاوت آنها با هم را شرح می‌دهیم.
درست است که عده‌ای عصرهای هر روز خود را درون کافه‌ها می‌گذرانند و از این که کافه‌های معروف را می‌شناسند به خود می‌بالند؛ اما همه قبول داریم که کافه رفتن با تمام لذتی که دارد، تفریح گرانی است. اگر شما هم انسان قهوه‌دوستی هستید، به این گرانی واقفید و به طور حتم، ماهانه بخش زیادی از حقوق‌تان را در کافه‌ها صَرف نوشیدنی محبوب‌تان می‌کنید.
اما یک سوال: آیا از آن افرادی هستید که وقتی به کافه می‌روند، دقیقا می‌دانند قرار است چه چیزی سفارش دهند یا از آن دسته افرادی که پس از چک‌کردن‌های پیاپی منوی کافه‌ها و بالاو پایین کردن آنها، با شک و تردید دست به انتخاب می‌زنند؟ این سوال در مورد واقف بودن به انواع قهوه بود؛ اما از طرف دیگر، آیا اصلا به دنبال این هستید که کمی در هزینه‌های مربوط به مصرف قهوه و کافه رفتن‌تان صرفه‌جویی کنید؟
آیا شمایی که قهوه دوست دارید، مایل هستید با تهیه‌ی یک دستگاه قهوه‌ساز یا اسپرسوساز، یک کافه‌ی دمِ دست در آشپزخانه‌تان داشته‌باشید؟ آیا بین دوراهی خرید قهوه‌ساز و اسپرسوساز مانده‌اید؟ آیا قیمت زیاد اسپرسوسازها برای شما سوال ایجاد کرده است؟ اصلا آیا فرق بین اسپرسو و کاپوچینو با کافه‌لاته را می‌دانید؟ مهم نیست به این سوال‌ها چه پاسخی می‌دهید؛ همین که تا به این جای مطلب را خوانده‌اید، دلیل می‌شود که ادامه‌ی این مقاله‌ی خوش عطر و طعم را هم بخوانید!
ماجرا از کجا شروع شد؟
اول از همه باید گفت ماده‌ی اصلی و پایه‌‌ای تمام انواع قهوه همان دانههای قهوه‌ایِ خوش‌عطری هستند که همه‌مان می‌شناسیم. حتما شما هم دیده‌اید که برخی از مغازه‌های فروش قهوه‌ی خام، بسته‌های جداگانه‌ای با عنوان قهوه‌ی اسپرسو یا قهوه‌ی تُرک عرضه می‌کنند؛ اما باید گفت که استفاده از چنین عبارت‌هایی کاملا غلط است. چرا که برای تهیه‌ی قهوه‌ی اسپرسو، از دانهی قهوه‌ی خاصی استفاده نمی‌شود.
حتی طریقه‌ی بو دادن این قهوه هم متفاوت از قهوه‌ی دم‌کردنی نیست. هرچند معمولا از انواع تیره‌تر بوداده‌ی قهوه برای تهیه‌ی اسپرسو استفاده می‌شود، اما می‌توان از سایر انواع هم برای چنین منظوری استفاده کرد. تنها مورد تعیین‌کننده در مورد نام قهوه، نوع طبخ و شیوه‌ی دم‌کردن آن است. البته باید این را عنوان کرد که برای درست‌کردن اسپرسو، معمولا از بهترین ترکیب‌های قهوه و بهترین آسیاب آن استفاده می‌شود. یعنی اینکه بر طبق رسوم، نوع اعلای دانههای قهوه را برای اسپرسو استفاده می‌کنند.
قهوه ترک و قهوه فرانسه (قهوه دم‌کردنی)
ابتدا در مورد انواع قهوه دم‌کردنی حرف بزنیم. در کل، دو نوع قهوه‌ی دم‌کردنی وجود دارد: قهوه‌ی تُرک و قهوه‌ی فرانسه. البته این‌ها به نوع خاصی از دانهی قهوه اشاره ندارند و تنها در شیوه‌ی دم‌کردن با هم فرق می‌کنند.
قهوه‌ی ترک، قهوه‌ای است که در دنیا آن‌را با نام قهوه‌ی خاورمیانه‌ای هم می‌شناسند. این نوع قهوه با استفاده از ترکیب کردن آب و دانههای آسیاب‌شده‌ی قهوه و جوشاندن مستقیم آن روی شعله‌ی اجاق گاز به دست می‌آید. برای درست‌کردن قهوه‌ی تُرک، به ابزار خاصی به نام قهوه‌جوش نیاز دارید که تُرک‌ها به آن، جِزوه (Cezve) یا اِبریق (Ibrik) می‌گویند. ولی شما از همان کلمه قهوه‌جوش استفاده کنید، خیلی بهتر است!
دانههای قهوه‌ای که برای درست‌کردن قهوه‌ی تُرک استفاده می‌شود، باید به خوبی آسیاب شوند و کاملا یکدست باشند. این قهوه را مستقیما از روی اجاق برمی‌دارند و درون فنجان می‌ریزند. البته در حال حاضر، کافه‌ها معمولا به دلیل کمبود فضا و زمان، از شیر بخار دستگاه اسپرسوساز به جای شعله‌ی گاز استفاده می‌کنند که قهوه‌ی به دست آمده در این روش، از ظاهر و طعم مطلوبی برخوردار نیست و با یک قهوه‌ی تُرک ارجینال فاصله‌ی زیادی دارد.
در سمت مقابل، قهوه‌ی فرانسه را داریم که امروزه با استفاده از دستگاه‌های قهوه‌ساز (Coffe Maker) درست می‌شود. در دستگاه‌های قهوه‌ساز، آب داغ از روی قهوه‌ی آسیاب‌شده‌ای که روی صافی قرار گرفته، عبور می‌کند و نوشیدنی به دست‌آمده، در یک لیوان یا قوری جمع می‌شود. دستگاه‌های قهوه‌ساز، معمولا به یک المنت گرمایی در زیر قوری قهوه مجهز هستند تا دمای قهوه همواره در سطح مطلوبی نگه داشته‌شود. قهوه‌ها‌ی دم‌کرده را در صورت نگه‌داری صحیح می‌توان تا دو ساعت پس از دم‌کردن هم مصرف کرد.